تعیین تجزیه پذیری شکمبه ای ماده ی سیلویی تفاله ی مرکبات با کاه گندم و تأثیر آن بر مصرف خوراک، قابلیت هضم ماده ی خشک و مواد مغذی و عملکرد پرواری بره های نر نژاد زل

این پژوهش به منظور بررسی اسیدیته، نمره¬ی فلیت، ترکیبات شیمیایی، ویژگی¬های کیفی تفاله¬ی مرکبات سیلویی با کاه گندم و اوره و اثرات آن بر تجزیه¬پذیری، مصرف و قابلیت هضم مواد مغذی، فعالیت جویدن، نرخ عبور، فراسنجه-های خونی و عملکرد پرواری بره¬های نر نژاد زل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و 4 تکرار انجام شد. چهار تیمار شامل تفاله¬ی پرتقال: 1) بدون افزودنی 2) با 40 درصد کاه گندم 3) با 5/38 درصد کاه گندم و 5/1 درصد اوره 4) با 37 درصد کاه گندم و 3 درصد اوره (بر اساس ماده¬ی خشک)، بودند. سیلوها بعد از 30 روز باز و ph آن¬ها تعیین شد. تیمار 1 و 4 به ترتیب کمترین (53/3) و بیشترین (36/4) ph را داشتند. افزودن کاه گندم به تفاله¬ی مرکبات محتوای ماده¬ی خشک، خاکستر و الیاف نامحلول در شوینده¬ی خنثی را افزایش، چربی و کربوهیدرات غیر الیافی را کاهش داد. اوره مقدار پروتئین خام، ph، نیتروژن آمونیاکی را افزایش و کربوهیدرات غیر الیافی را کاهش داد. شاخص نمره¬ی فلیت تیمار 1، 2، 3 و 4 به ترتیب 72/90، 64/113، 54/94 و 75/82 بود. آزمایش دوم برای تعیین تجزیه¬پذیری ماده¬ ی خشک، پروتئین خام، الیاف نامحلول در شوینده¬ی خنثی با روش کیسه¬های نایلونی و دو رأس میش زل فیستوله¬ گذاری شده در شکمبه با میانگین وزن 2±30 کیلوگرم انجام شد. تیمار 1 بیشترین بخش سریع، کند و بالقوه قابل تجزیه¬ی ماده¬ی خشک را داشت. کاه گندم و اوره تجزیه¬پذیری ماده¬ی خشک را به طور معنی¬داری نسبت به تیمار شاهد کاهش دادند. تیمار 2 به طور معنی¬داری کمترین بخش محلول و بالقوه قابل تجزیه¬ی پروتئین را نسبت به تیمارهای 1، 3 و 4 داشت. کاه گندم تجزیه پذیری پروتئین را به طور معنی¬داری کاهش داد اما اوره تاثیری نسبت به تیمار شاهد نداشت. تیمار 2 و تیمارهای 1 و 3 به ترتیب کمترین و بیشترین بخش سریع تجزیه¬ی الیاف نامحلول در شوینده¬ی خنثی، تیمار 3 و تیمار 1 به ترتیب بیشترین و کمترین بخش کند و بالقوه قابل تجزیه را داشتند. افزودنی¬ها به ویژه کاه گندم و 5/1 درصد اوره در تیمار 3 نسبت به تیمار شاهد تجزیه پذیری الیاف نامحلول در شوینده¬ی خنثی را افزایش دادند. در آزمایش سوم 16 رأس بره¬ی نر زل با میانگین وزنی 5/0±25 کیلوگرم با 4 تیمار و 4 تکرار به مدت 90 روز با 4 جیره شامل 1) 15 درصد سیلوی 1. 2) 25 درصد سیلوی 2. 3) 25 درصد سیلوی 3. 4) 25 درصد سیلوی 4 و نسبت علوفه به کنسانتره¬ی 40 به 60 درصد پروار شدند. تیمارهای آزمایشی از نظر افزایش وزن روزانه، ماده¬ی خشک مصرفی و ضریب تبدیل غذایی تفاوت معنی¬داری نداشتند. تیمار 1 بیشترین قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی را نسبت به تیمارهای دیگر داشت در نتیجه افزودنی¬ها قابلیت هضم را نسبت به تیمار شاهد به طور معنی¬داری کاهش دادند. کاه گندم، اوره، افزایش اندازه¬ی ذرات و الیاف موثر فیزیکی جیره زمان نشخوار و جویدن را به طور معنی¬ داری نسبت به تیمار شاهد افزایش و زمان استراحت را کاهش دادند. تیمار 1 بیشترین نرخ عبور و کمترین زمان ماندگاری اما تیمار 4 کمترین نرخ عبور و بالاترین زمان ماندگاری مواد جامد از شکمبه را داشت. افزودن اوره در تیمار 3 و 4 ph و نیتروژن آمونیاکی شکمبه را به طور معنی¬داری افزایش داد. تیمارها از نظر فراسنجه¬های خونی تفاوت معنی¬داری نداشتند. نتایج نشان داد استفاده از 15 درصد تفاله¬ی مرکبات سیلویی در جیره بدون تاثیر منفی سبب بهبود تجزیه پذیری ماده¬ی خشک و پروتئین خام، قابلیت هضم مواد مغذی، افزایش وزن روزانه، ضریب تبدیل غذایی و عملکرد پروار شد.